Türkiye 14 Mayıs’ta genel seçime gidiyor. Seçim öncesi cumhurbaşkanı adayları belli olurken, milletvekili adaylarını da siyasi partiler belirliyor. 2018 yılında yapılan genel seçimlerde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeki 577 milletvekilinden 100’ü kadın temsile sahipti. Bu da parlamentonun yüzde 17’sinin kadın milletvekillerinden oluştuğunu gösteriyor. TBMM’de milletvekili çoğunluğunu oluşturan AK Parti, CHP ve HDP’nin ortasında ise en fazla kadın milletvekili bulunan siyasi parti yüzde 39 ile HDP. HDP’nin seçtiği 56 milletvekilinin 22’si kadın. HDP’yi yüzde 19 ile AK Parti takip ediyor. Bu 3 büyük parti arasında kadın temsilinin en az olduğu parti CHP’dir. Cumhuriyet Halk Partisi’nin 134 milletvekilinden sadece 16’sı tanesiKadın.
Milletvekili aday listelerinde kaç kadın var?
Önümüzdeki seçimlerle başlayacak 28’inci dönem için açıklanan milletvekili adaylarında en fazla kadın milletvekili adayı veren siyasi parti, HDP’nin seçim nedeniyle aday gösterdiği Emek ve Özgürlük İttifakı’nda yer alan Yeşil Sol Parti oldu. devam eden kapatma davası Partinin 600 kişilik milletvekili aday listesinin 200’den fazlası kadındı ve bunların 30’u ilk sırada aday gösterildi.
Görünüşe göre Türk Personel Partisi 398 kişilik aday listesinden 161’ini kadınlara ayırmış; Bunlardan 28’i ilk etapta aday gösterildi. AK Parti listesinde 113 kadın yer alırken, Millet İttifakı’nda yer alan Demokrat, Saadet, DEVA ve Gelecek Partisi’nin adaylarının yer aldığı CHP listesinde 153 kadın yer alırken; CHP listelerindeki kadınlardan 11’i ise sıradan aday gösterildi. Öte yandan genel başkanlık koltuğunda bir kadının oturduğu YETER Parti listesinde 145 kadın yer alıyor. Cumhur İttifakı çatısı altında bulunan ancak kendi listesinden seçilen MHP’de 78 kadın milletvekili adayı bulunuyor.
Araştırma: Türk halkının yüzde 62’si kadın siyasetçi sayısı arttıkça ülkenin kalkınacağını ve daha iyi bir toplum olacağını düşünüyor.
2022’de yapılan bir araştırma, Türk toplumunun siyasette daha fazla kadın temsilini istediğini açıkça ortaya koyuyor. KONDA’nın Seçiyorum Derneği için yaptığı araştırmaya göre Türk halkının yüzde 62’si, kadınların yüzde 71’i ve erkeklerin yüzde 54’ü kadın siyasetçiler çoğaldığında Türkiye’nin kalkınacağını ve daha iyi bir toplum olacağını düşünüyor. Araştırmanın işaret ettiği bir diğer nokta da kadınların siyasete daha fazla katılmasının aile içi şiddet, çocuk bakımı, doğum izni ve eğitim gibi konularda olumlu etki yaratacağı; Bu niyete sahip olanların yüzde 78’i.
Araştırmaya katılan kadınların yüzde 79’u kadın milletvekili sayısının artması durumunda kadınların başka alanlarda da değerli roller üstlenebileceğini düşünürken, erkeklerin yüzde 66’sı da bu görüşte. Bütün bunlarla birlikte toplumun yüzde 73’ü kadınların siyasete daha fazla katılmasıyla siyasetin ve parlamentonun genel tarzının değişeceğini düşünüyor. Araştırmalara göre halkın yarısından fazlası aynı anda siyasi partilerde. ‘eşbaşkanlık’ sistemi desteklediğini gösterir. Kadın kotasının siyasi partilerde uygulanmamasını isteyenler toplumun sadece yüzde 23’ü. Diğer taraftan, Toplumun yüzde 51’i siyasi parti liderlerinin seçilemeyecekleri yerlerden kadın adayları listeye aldıklarını düşünüyor.
Türkiye’de kadınlar 1935’ten beri siyasette temsil ediliyor.
Türkiye Cumhuriyeti’nde yaşayan kadınlar, birçok ‘gelişmiş ülke’den çok daha önce seçme ve seçilme hakkını elde etti. 1934 yılında yapılan anayasal düzenleme ile kadınlara 22 yaşında seçme ve 30 yaşında seçilme hakkı verildi. 5 Aralık 1934’te Türk kadını kazandığı bu hakla 1935’te 18 milletvekili ile temsil edildi. . Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 5. dönem seçimlerinde ilk kez oy kullanabilen ve seçilebilen kadın oranı mevcut durumda yüzde 4,5’ten yüzde 17,1’e çıktı.
Türkiye’nin ilk kadın milletvekilleri
Türkiye’nin ilk kadın milletvekilleri şöyle sıralanıyor: Afyonkarahisar Milletvekili Mebrure Gönenç, Balıkesir Milletvekili Sabiha Gökçül Erbay, Bursa Milletvekili Şekibe İnsel, Diyarbakır Milletvekili Huriye Öniz Baha, Edirne Milletvekili Fatma Memik, Erzurum Milletvekili Nakiye Elgün, İstanbul Milletvekili Fakihe Öymen, Ankara Milletvekili Hatı Çırpan , Kayseri Milletvekili Ferruh Güpgüp, Konya Milletvekili Bahire Bedis Morova, Malatya Milletvekili Mihri Pektaş, Samsun Milletvekili Meliha Ulaş, Seyhan Milletvekili Fatma Esma Nayman, Sivas Milletvekili Sabiha Görkey, Trabzon Milletvekili Seniha Hızal, İzmir Milletvekili Benal Nevzat Arıman, Antalya Milletvekili Türkan Örs Baştuğ ve ara seçimlerde meclise girmeye hak kazanan Çankırı Milletvekili Hatice Özgener.
20 ilde kadın milletvekili çıkarmadı.
İsviçreli kadınların 1971’de aldıkları hakkı 1935’te almalarına rağmen, Türk kadınları halen ülkenin 20 ilinde milletvekili çıkarabilmiş değil. Adıyaman, Sinop, Kırklareli, Giresun, Karabük, Bayburt, Burdur, Kırıkkale, Yozgat, Rize, Ardahan, Artvin, Gümüşhane, Erzurum, Kilis, Karaman, Osmaniye, Nevşehir, Niğde ve Kırşehir’de kadın milletvekili çıkmamış, Burdur’da ise sonraki seçimler 88 yıllık bu kader değişebilir.
Ancak 89 yıldır 20 ilde kadın milletvekili seçilmedi. Türkiye Cumhuriyeti tarihi boyunca hiç kadın milletvekili çıkarmamış 20 il; Kırklareli, Karabük, Sinop, Giresun, Gümüşhane, Bayburt, Rize, Artvin, Ardahan, Erzurum, Adıyaman, Kilis, Osmaniye, Karaman, Niğde, Nevşehir, Yozgat, Kırşehir, Kırıkkale ve Burdur. Yapılacak seçimlerde bu ilden farklı siyasi partiler 9 kadın aday gösterdi.
